Makedonya'da Türkler % 5-6 oranında

Makedonya Cumhuriyetinde (MC) nüfus sayımlarının yapılacağı ayda Türk toplumu yüzde kaç olacak? Sekiz büyük belediyeye sahip ve nüfusu 800 bin kişiyi aşan Üsküp'te Türkler ne kadardır? İtiraz etme durumuna gelinecek mi? Sular dingin akacak mı? Vardar ırmağı zaten bulanık... Tencerede ne kaynıyor? Onu gerçi kaşık bilir… Biz de bilecek miyiz? Bu durumda istediğiniz kadar soru sıralayabilirim… Bu sefer blogumun konuğu 1980 Üsküp doğumlu ve Türk Demokratik Partisinin (TDP) Üsküp İl Merkezi Başkanı bir gencimiz… Hüsrev Emin… Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunu… Yüksek lisansa devam eden biri... Kurucularından olduğu “Köprü” Kültür-Sanat ve Eğitim Derneği'nin başkanlığını, “Köprü” Kültür Sanat ve Edebiyat dergisinin editörlüğünü yapmış biri… Devam edeyim: 

Kurucularından olduğu “Köprü” Kültür-Sanat ve Eğitim Derneği'nin başkanlığını, “Köprü” Kültür Sanat ve Edebiyat dergisinin editörlünü yapmış… Üsküp'te ilk özel Türkçe Radyo’da yayın sorumlusu ve kültür programları sorumluluğu, Özel Nova Koleji’nde daha önce Türk edebiyatı öğretmenliğini yapmış gencimiz...

Zira Üsküp: Saray, Gyorçe Petrov,  Karpoş, Merkez, Aerodrom, Kisela Voda,  Gazi Baba, Butel, Çayır ve Şuto Orizare belediyelerinden oluşmaktadır. Az da değil... Toplam sekiz belediyelik bir şehir... Öte yandan içinde barındırdığı nüfus Makedonya genel nüfusunun 1/3' inden fazla! Üsküpün bileşik özelliklerini daha çok sayabilirim... Ama bu özelliklerin başında sorun olarak çıkan dağınıklıktır... Bu büyük nufus içinde örgütlenmek ayrı bir  çalışmayı ister. En iyisi H. Emin'le konuşmama başlayayım:

M.C.'de en ciddi meselemiz olan nüfus sayımlarıyla hemen bizi ilgilendiren konuya geçelim… Üsküp olarak, ne zaman yapılırsa yapılsın, hangi ayda olursa olsun, 2011 nüfus sayımlarına nasıl gireceğiz?

Ülkemizde bilinen ilk nüfus sayımı 15. asırda, Osmanlı  Devletinde  yapılmıştır. M.C. devleti ikinci dünya savaşından sonra  bu yıl 9. kez nüfus sayımına gitmektedir. Bu çerçevede Makedonya’da yaşayan Türkler için, tıpkı önceki sayımlar olduğu gibi bu nüfus sayımı da hayati önem arz etmektedir.

Makedonya Türklerinin gerçekçi ve doğru sayımının  bu yıl içinde yapılacağına umalım. Yapılacak nüfus sayımı ile sayımızın ortaya çıkacağına umut ediyoruz. Bizler, en evvela bir siyasi parti olarak çalışmalarımızı siyaseten gerekli olan adımları atmakla yükümlüyüz. Üsküp İl Merkezi olarak bu konuda yapabileceklerimiz sınırlı, ancak Parti Genel Merkezimiz ile koordineli olarak yaptığımız ve yapacağımız işler mevcut. 

Önümüzdeki nüfus sayımları bir önceki sayımdan farklı olarak Makedonya Türklerinin kabul ettiği ve sayım sonrası şikâyetlerin en aza indirgendiği bir sayım olması için aktif bir şekilde sayım öncesi ve sonrası çalışmalarımız hızla devam edecektir.

Bunun haricinde tabii ki, milletimize düşen görevler de mevcut! Yapılacak olan sayımda maalesef zaman zaman karşılaştığımız şikâyetlerin ortaya çıkmaması adına, oluşabilecek yanlış yönlendirmeler, sayım esnasındaki haksızlıklar ve benzeri prosedürel işlemlerde bilinçli hareket etmeleri gerekmektedir. Bu bağlamda sayım öncesi Partimizin oluşturduğu nüfus sayımı komisyonun farklı bölgelerde yapacağı halka açık bilinçlendirme toplantılarının benzerini Üsküp’te gerçekleştirmeyi planlıyoruz.

Üsküp’e haliyle bir merkezi yer olarak önem verilmelidir. TDP merkezi Üsküp’te, Türk Tiyatrosu Üsküp’te, Türkçe Radyo ve Televizyon Üsküp’te… Fazla saymayayım... Merkezi bir yer olmasının verdiği imkânlardan ister istemez TDP Merkezinin Üsküp’e ağırlık vermesi doğrudur. Hatta her faaliyette olduğu gibi, nüfus sayımları da önemlidir… Bu konuda neyi daha katmak isterdiniz önceki cevabınıza?

Üsküp tam da sizin belirttiğiniz gibi aslında Makedonya’nın bir mozaiği, her şehirden her kasabadan insanın geldiği bir yer, bunun haricinde M. C. devletinin başkenti ve başta bürokratik kurumlar olmak üzere iletişim, eğitim ve sanat kurumlarımız vs. Üsküp’te. Bu da ister istemez bizleri hem sorumluluklar hem de iş yükü itibari ile daha fazla çalışmamız gerektiğini göstermektedir. Üsküp İl Başkanlığı olarak yukarıda da zikrettiğimiz gibi hayati öneme sahip olan bu sayım için şehrimizde yer alan farklı kurum ve kuruluşlarla birlikte halka yönelik çalışmalara geçmişte olduğu gibi bu sayımda da beraber hareket etmek isteriz.

Makedonya genelinde nüfus konusunda fazla çıkmamız doğaldır… Sizce bu fazla dediğimize bir yüzdelik ana bilir miyiz?

2002 yılında yapılan sayımlarda Makedonya yeni bir krizden çıkmıştı. Ülkemizin çatışmadan yeni çıkmış olması hasebiyle, sayımlarda siyasi kararların etkili olduğu düşüncesi, Ohri çerçeve anlaşmasının halk arasında henüz tam olarak netlik kazanmamış olması, milletimizin kendini ifade etmek anlamında özgüvenin eksik olması, bir takım endişe ve korkuların hâkim olması gibi sorunlardan biz Türkler açısından 2002 sayımlarının neticesinin objektifliği kabul edilemezdi.

Makedonya Türkeleri’nin 2011 yılına değin hem siyasette hem de sivil toplum alanında yaşadığı değişimler dolayısı ile halkımızın 2011 sayımlarına daha umutlu ve kendine güvenlerinin arttığı durumda girmesini beklemekteyim. Dolayısıyla bu sayımlarda nüfus oranımızın yüzde 5, hatta yüzde 6’lara kadar ulaşacağına inanmaktayım.

Bu oran Üsküp belediyelerini hepsini düşünerek ne kadar olabilir?

Buradaki mevcut durum yüzde 2 seviyesinde, yapılacak olan faaliyetlerle bunun bu sayımlarda yüzde 3’lere ulaşacağını düşünüyorum.

Gerçi seçimler Öne alındığı için şu anda Makedonya2nın düşündüğü o! Ama biz Seçimlere koşut olarak son ana kadar bu konuyla haşir neşir olmalıyız. Umarım seçimlerden sonra nüfus sayımı konusu Merkez Mecliste de gündeme gelir… Biz konuyu öğrenime dökelim. Öğrenim konusunu anınca, o bakımdan durum nasıldır ve nasıl olabilirdi? İlköğretimden başlayıp, lise öğretimi, yüksek öğretim olarak değerlendirirseniz iyi olur?

Nüfus sayımı Merkez Meclis’te mutlaka tartışılacaktır.

Eğitim konusuna gelince, Makedonya Türkleri bu ülkede varlığını sürdürebilmesi için birincil ve tartışılmaz bir konudur. Eğitimdeki sorunların çözümü amacıyla yapılan çalışmalar yapılmıştır, yapılmaktadır ve gelecekte de yapılacaktır. Ancak eğitim sorununun çözümü için, MC Anayasasında anadilde eğitim hakkının net bir şekilde ifade edildiği gibi, uygulamada devlet kurumlarının samimi yaklaşımı, iyi niyeti ve siyasilerin iradesi olmazsa sorunların tamamının çözümü imkânsızdır.

Nitekim çözüme yönelik ciddi adımların atıldığını görmekteyiz. Makedonya genelinde kitap konusunda çözüme yaklaşılmaktadır. Kadro konusunda Üsküp anlamında belirli adımların atılmaya başlandığını söyleyebilirim, buna örnek vermek gerekirse, “Snejana” Çocuk yuvasında Türkçe sınıfın açılması için Çayır Belediye Meclisi’nde kararın onaylanması beklenmektedir. Yane Sandanski, Petar Zdravkovski-Penko ve Tefeyyüz İlköğretim Okullarında ve Tsvetan Dimov ile Yosip Broz Tito liselerinde varolan eksik kadronun bir bölümünün tamamlanması, Dimitar Vlahov kuaförlük meslek okulunda Türkçe sınıfın açılması gibi yapılan bazı çalışmalardır.

Eğitimin her üç seviyesinde öğretim sorunları sizce nedir? Tabii sorunlar yok denilemez?

Belirttiğim gibi eğitimde temel sorunlar ders kitapları, kadro sıkıntısı, kalite seviyesi başlıcalarıdır. Malumunuz bu sorunlar yıllarca eğitimimizi yıpratmaktadır. Bunun yanında vurgulanması gereken bir sorun da, devletin anadilde eğitim imkânlarını belirli bölgelerimizde sunmamasıdır. Bu herkesçe malum olduğu için detaylara girmeyeceğim.

Bunların aşılmasında neler yapılmalıdır sizce? Neler yapılıyor? Neler yapılabilir de yapılmıyor?

Sorunların aşılmasında başlıca etken devlet kurumlarının samimi ve iyi niyetle yaklaşımıdır. Her ne kadar son dönemlerde sivil örgütlerin bu konuda çözüm üretme girişimi bizleri memnun etse de uzun vadede sorunların çözülmesi için daha geniş kapsamlı ve düzenli çalışmaların yapılması mecburidir. Özellikle son dönemde ders kitapları noktasında MATÜSİTEB bünyesinde kurulan eğitim komisyonu aracılığıyla çözüm çalışmalarını takdir etmek gerekmektedir. Nitekim bu tarz çalışmaların ileriye yönelik çözümler için çok önemli bir adım olduğunu vurgulamam gerekir. Tabii bununla birlikte bütün sorunların çözülmesi için belirli bir süre ve sabır doğrultusunda sistematik çalışmalara yer verilmelidir.

Öğrenim derken halkın öğrenime verdiği önem nedir?

Aslında halkın verdiği önem kanımca istenilen düzeyde değildir. Bu da zaten eğitimimizde sorun olarak söylenebilir. Eğitimin kaliteli olması için ebeveyn – öğrenci – öğretmen ilişkisi çok daha ileri seviyede olmalıdır. Özellikle anadilde eğitim bilinci noktasında halka yönelik çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bununla birlikte özellikle eğitimcilerimize yönelik çağdaş eğitim sistemine uyum sağlayarak kapasite geliştirme alanında daha sistematik bir çalışma yapılması gerekmektedir.

Şimdi başka bir soru: İsterseniz cevap vermeyebilirsiniz: TDP merkez yönetimi İl Merkezi ve  Şubeler arasında iletişimi yeteriyle demokratik görüyor musunuz?

Makedonya’da demokrasi anlayışı çerçevesinde, kanımca en demokratik iletişim bizim partimizde bulunmaktadır. Tabi mutlaka eksiklikler de vardır, fakat son dönemde bu yönde daha fazla yol kat ettiğimizi düşünmekteyim. İleride de bunun daha da gelişeceği inancını taşımaktayım.

Gayet siyasi ve diplomatik bir cevap oldu.... Sizce demokratik iletişim nedir?

Burada sorulan sorular aslında ayrı ayrı birer mülakata konu olacak niteliktedir özellikle bu soru. Ancak bu sorunun cevabının anlaşılması için demokrasi ve iletişim kavramlarının doğru anlaşılması gerekmektedir.

Demokratik anlayışın gerekliliği karşıt görüşlerin bir arada var olabilmesi ve bunun neticesinde her kesimin kabul edebileceği ortak bir sonucun ortaya çıkması ile gerçekleşecektir. Bireylerin, toplumların ve de kurumlarımızın demokrasi algısı derinleştikçe demokratik iletişime doğru yol alabiliriz diye düşünüyorum.

Apayrı bir konuya geçeyim… Buysa hayati bir mesele sayılır… TDP kaç kişinin iş bulmasına yardımcı olabildi? Bundan kaçı Üsküp’tendir?

Bu konu özellikle partimizin yer aldığı son koalisyon hükümetinde bayağı gündemdeydi. 2008 yılından itibaren Ohri çerçeve anlaşmasına binaen hakça temsil ilkesine bağlı kalarak bütün milletlerin nüfus oranı düzeyinde iş ilanları açıldı. Şimdiye kadar 4 büyük ilan açıldı. Bunun neticesinde Makedonya genelinde yaklaşık 200 Türk vatandaşına iş imkanı sağlanmış oldu. Bunlardan 44’ü Üsküp’ten olup diğerleri Makedonya’nın farklı bölgelerinden oluşmaktadır.

Bir dedikodu dolanıyor: İş imkânları sağlamada bazı iltimaslıklardan söz ediliyor… Sizce bu var mı? Oluyor mu?

Bu bence asılsız bir suçlama. Çünkü ilanda var olan prosedürler icabı kimsenin karışamayacağı teknik kurallar bulunmaktadır. Bir defa başvurular elektronik ortamda olup müdahale edilmesi imkânsızdır. Yanlış başvuru sonucunda bilgisayar otomatik olarak adayları elemektedir. Daha sonra memuriyet sınavı esnasında da partimizin hiçbir yetkilisinin doğrudan doğruya müdahale edecek durumda olmadığını vurgulamam gerekir. Biz parti olarak sadece başvuru esnasında dikkat edilmesi hususlar noktasında adaylara gereken bilgiyi verip, onları yönlendiriyoruz.

Kışkırtıcı sorular arttırılabilir… Ama gaye o değil. Erken seçim hazırlıklarının yapıldığı bu sırada, nüfus sayımı yılında bulunduğumuzdan onları sormayayım. Onlar başka fırsata kalsınlar… Alışılmış bir soru da gelsin: mesela benim soramadığım ve sizin söyleyemediğiniz bir şey daha var mı?

Göreve geldiğimiz günden itibaren TDP anlamında Üsküp’te ciddi bir canlanmanın söz konusu olduğunu rahatça söyleyebilirim. Bizim yapmak istediğimiz yepyeni bir siyaset anlayışı, insana hizmet merkezli ve gerçekçi anlamda sorunları çözmeye yönelik çalışmalar yapmaktır. Nitekim şimdiye kadar yaptığımız faaliyetlerin bu düzeyde olduğunu vurgulamam gerekir. Özellikle son yerel seçimlerde elde ettiğimiz başarı ile ondan sonra parti üyeliğine yoğun bir ilgi ve artış olması bunun göstergesi olsa gerek. Örnek verilmesi gerekirse son bir yılda üye sayımız 400’den 1.500’lere ulaştığını, bunu da önümüzdeki dönemde 2000 ve üzerine çıkarmayı hedeflediğimizi da vurgulamak isterdim.

***

Umarım Kapsamlı bir konuşma oldu. Üsküp İl Merkezi başkanı Hüsref Emine sorulması gereken daha çok soru var. Onları erken seçim ve nüfus sayımlarının sonrasına bırakalım. Konuşmanın sonunu mühürleyelim. Mühür merkezin  mührüyle olsun!  Onun konuşmasından ayırmak gereken önemli verileri bir daha Özetleyeyim:   Makedonya’da biz Türkler % 5-6, Üsküp’te de % 2-3 olarak varız.

Konuşmamızın sonunda Üsküp İl Merkezi mühürünü basarak diyelim:

İşimize bakalım!

Görelim sayımızı!

Saydıralım kendimizi!