Makedonya genelinde İstatistik Kurumunun değişik durum ve içeriklerden hareketle sunduğu verilerden çıkarılabileceği gibi, son sayımlarda Türk nüfus 78019 olarak verilmektedir(14). Bunlardan 76971’i ülkede yaşarken, 1048’i ülke dışındadır(15). Ancak bir başka tabloda bir yıldan çok dışta çalışmakta olan Türklerin sayısı 4957 olarak verilmektedir(16). Buysa Makedonya vatandaşları arasında 82976 kişinin Türk olduğu alınmalıdır. Gel gelelim vatandaşlık esasına dayanarak işlenen tabloda 75212 Türk Makedonya vatandaşı olarak gösterilmektedir. Söz konusu tabloda 80 Türk diğer bir ülkenin vatandaşlığına sahip gösterilirken, buradan 1101 Türkün vatandaşlık statüsünü henüz çözememiş olarak, 4718 Türkün de vatandaşlık durumunun belli olmadığı gibisinden verildiğini izliyoruz.
Makedonya’da yapılan sayımların sonuncusunda ilk defa rastlanan bir durum var. O da Makedonya’da yaşayanların dini mensubiyetlerinin sorulmasıdır. Makedonya’da mevcut dinler içinde Türkler % 97,9’u Müslüman olduklarını belirtmişlerdir. Bunlardan 0,5’i diğer dinler, % 0,1’i ateist olmakla % 1.4’ü dini mensubiyetini belirtmemiş, % 0.1’ü de bilinmeyenler içinde kalmışlardır. Nedir ki Makedonya’nın dini yapısındaki sonuçları kabullenmeyen Makedonya İslam Camiası (Birliği), Müslümanların sayımlarda verilen orandan çok daha yüksek bir yerde olduklarını ileri sürmektedir.1991 doğrusu 1994 yılı sayımlarının en ilginç sorusu ana diliyle ilgili olanıdır. Bunun hangi amaçla yapıldığını burada incelemeye gerek yok. Konumuz Türkler olduğundan buradaki sayım sonuçlarının Türklerin Türkçe yanı sıra anadillerinin Makedon’ca, Arnavutça, Çingenece, Sırpça ve diğer dillerde de olduğuyla karşılaşıyoruz. Hatta buradan Türklerden 64665’inin anadilinin Türkçe olduğu anlaşılmaktadır(20) (anlatmak istenmektedir gibi okuyun!)
Burada verilen sayıların belli bir yedekle kabul edilmesine işaret ederken, yeri gelmişken nüfus sayımlarından 1981 yılında yapılanlardan gazeteci olarak yaşadığımız bir olayı anlatmakta meseleye ışık tutmak açısından hissenin çıkarılması mümkündür. 1981 yılında Cumhuriyet Sayım Komisyonunda Türk üyeden ilk gayri resmi bilgileri almak üzere kendisine gitmiştim. Bu zat, bu sayının 116.000’inin üstünde bir şey olmasının beklendiğini, ancak bunun yazılmasının doğru olmayacağını, ilk gayri resmi sayıların yayınlanmasının beklenmesinin daha doğru olacağını dile getirmişti. Ancak 1981 yılı sayımları iyi niyetli bu dostumuzun beklentileri doğrultusunda bir sonucu ortaya koymadı. Bu sayı daha sonra resmileştirilen 85591’di. Komisyon üyesine meseleyi sormak üzere kendisini ziyaret ettiğimde, bu durumda cevapsız kalmayı tercih ettiğini gösteriyordu.
Makedonya Cumhuriyetinde 2001 yılında yapılması gereken seçimlerin 2002 baharı veya bu yıl yapılması gereken parlamento seçimlerinden(21) önce nüfus sayımını beklerken önde gelen partiler sayımın 2003’te yapılması konusunda anlaştılar. Ancak bugünkü tekniğin verdiği imkânlardan yararlanıp devamlı sayım arayışına dayanarak çalıştığını belirten Makedonya İstatistik Kurumu’nun her yılsonunda yayınladığı bildirilerinde yıl ortasında nüfusla ilgili bilgi vermektedir. 1994 nüfus sayımı yıllar sonrasıı, yılların ortalarına göre genel nüfusla ilgili verilen bu bilgileri şöyle sıralayabiliriz:
Burada verilen sayıların belli bir yedekle kabul edilmesine işaret ederken, yeri gelmişken nüfus sayımlarından 1981 yılında yapılanlardan gazeteci olarak yaşadığımız bir olayı anlatmakta meseleye ışık tutmak açısından hissenin çıkarılması mümkündür. 1981 yılında Cumhuriyet Sayım Komisyonunda Türk üyeden ilk gayri resmi bilgileri almak üzere kendisine gitmiştim. Bu zat, bu sayının 116.000’inin üstünde bir şey olmasının beklendiğini, ancak bunun yazılmasının doğru olmayacağını, ilk gayri resmi sayıların yayınlanmasının beklenmesinin daha doğru olacağını dile getirmişti. Ancak 1981 yılı sayımları iyi niyetli bu dostumuzun beklentileri doğrultusunda bir sonucu ortaya koymadı. Bu sayı daha sonra resmileştirilen 85591’di. Komisyon üyesine meseleyi sormak üzere kendisini ziyaret ettiğimde, bu durumda cevapsız kalmayı tercih ettiğini gösteriyordu.
Makedonya Cumhuriyetinde 2001 yılında yapılması gereken seçimlerin 2002 baharı veya bu yıl yapılması gereken parlamento seçimlerinden(21) önce nüfus sayımını beklerken önde gelen partiler sayımın 2003’te yapılması konusunda anlaştılar. Ancak bugünkü tekniğin verdiği imkânlardan yararlanıp devamlı sayım arayışına dayanarak çalıştığını belirten Makedonya İstatistik Kurumu’nun her yılsonunda yayınladığı bildirilerinde yıl ortasında nüfusla ilgili bilgi vermektedir. 1994 nüfus sayımı yıllar sonrasıı, yılların ortalarına göre genel nüfusla ilgili verilen bu bilgileri şöyle sıralayabiliriz:
1996 1997 1998 1999 2000 2001
1983000 1997000 2015000 2017000 2031000 2048060
≈ %0.95 ≈ % 0.70 ≈ % 0.90 ≈ % 1.00 ≈ % 0.69 ≈ % 0.84
≈ %0.95 ≈ % 0.70 ≈ % 0.90 ≈ % 1.00 ≈ % 0.69 ≈ % 0.84
Bir ortalamayı yakalamak isteyerek bu verilerin her yılın ortalamasının ortalamasına göre, 2002 yılı ortalarında bir aşağı bir yukarı Makedonya nüfusunun artışını ≈ % 0.85 olarak varsayarsak nüfusun 17408 için artıp, ≈ 2065468’e ulaşmış olabilir. Bu sayıda Makedonya Türkleri genel nüfus içinde hala % 4.0 oranını koruyorsa, içinde bulunduğumuz yılın ortalarında 82618’e ulaşmış olmalıdır.
Makedonya Devlet İstatistik Kurumu, 1-15 Kasım 2002’de yapılan ulusal nüfus sayımının sonuçlarını 1 Aralık 2003’te açıkladı. Nüfus Sayımı`nda açıklanan verilere göre genel nüfus 2.022.547; milli toplumların nüfusuna gelince: %64.18’i Makedon, %25.17’si Arnavut, %3.85’i Türk, %2.66’sı Çingene, %1.78’i Sırp, %0.84’ü Boşnak, %0.48’i Ulah, % 1.04’ü ise diğerlerini kapsayan sayıların oldukları anlaştı. Buysa tahminlerime yakın bir sayı olarak * * *
29 Haziran tarihinde Av. Salih Murati’nin kısa haberine göre” Bu gün Avrupa Birliği-EUROSTAT temsilcileri, Makedonya Devlet Sayım Komisyonunun özel heyeti ile bir görüşme gerçekleşti. Görüşmenin konuları, 01.10 - 15.10.2011 tarihinde yapılması gereken nüfus sayımıyla ilgili sorunların giderilmesi ve gelinen noktadaki görüşmelerdi.. Görüşmelere EVROSTAT temsilcileri ve DSK başkanı VesnaYaneska, İstatistik kurumu müdürü Blagitsa Novkovska, DSK üyeleri Salih Murat ve Fetah Yakupi katıldılar. Görüşmede, Türk ve Arnavut temsilcilerinin görüşü, saymanlar ve eğitmenlerle ilgili olan tutumlarında bir değişme olmadığını, Makedonlar tarafından sunulan tekliflerin kanuna aykırı olduğunu ve sahada sıkıntı yaratabileceği dile getirildi. EUROSTAT temsilcileri, sorunların biran evvel giderilmesi ve bu sayımların Makedonya için hayatı önem arz ettiğini Makedon tarafına açık bir dille ifade ettiler. Çözüm komisyonun, çalışmalara devam etmesi ve 15.07.2011 yılından itibaren DSK’nun çalışmalarına hız vermesinin gerektiğinin altı çizildi.”
Dikkatinizi kötüye kullanmamak gayesiyle bu yazıyı biraz değişik yaklaşımla bütünlemek doğru olur. Sayımlarda giderek hep azaldığımızı sergileyen veriler, bu belirtinin sebeplerinin incelenmesini de istemektedir. Ancak Türklerde genel nüfus gelişmesindeki düşüş sebebinin göçler olduğunu belirtirken bu göçün durdurulmasının da artık mümkün olmadığını bir daha anmak yerindedir. Burada Türk varlığının devamı hem bu topraklardaki uyum ve istikrar açısından önemli olduğu kadar, Türkiye’nin varlığının sezilmesi açısından da anlamlıdır. Makedonya anayasasının birinci maddesinde Makedonya Türkleri genel Türk Milleti bütünlüğü içinde görüldüğünden, Balkanların göbeği Makedonya’da Türk unsurunun varlığının devamıyla ilgili olarak yeni çözümler üretmelidir. ki, Türkiye’nin buradaki Türklere garantör çıkması yanında, ayrıca Makedonya Anayasası ve yasalarının sağladığı imkândan hareketle, Türklerin kendilerini güvence altında hissedebilmeleri için onlara yabancı uyruklu gözüyle bakılması durumunu kaldıracak hakların tanınması doğrultusunda çalışmaların başlatılması zamanıdır. Herhalde bunun yanında bu doğrultuda çok değişik çözümler üretilebilir.
(S O N)
_________________________________________________
Kaynaklar:
1) ’’Ben de Tefeyyüzlüyüm - Hüdaverdi Hümmaşah ile sohbet’’, MRT-MR Türkçe yayınları, 15.06.1980
2) Abduş Hüseyin’in Anılarından, MRT- MR Türkçe Yayınları, Merhaba, 27. 03. 1983
3) Savaşçı Ramadan Mahmut’un Ağzından, MRT-MR Türkçe Yayınları, Merhaba 13. 11. 1983
Makedonya Devlet İstatistik Kurumu, 1-15 Kasım 2002’de yapılan ulusal nüfus sayımının sonuçlarını 1 Aralık 2003’te açıkladı. Nüfus Sayımı`nda açıklanan verilere göre genel nüfus 2.022.547; milli toplumların nüfusuna gelince: %64.18’i Makedon, %25.17’si Arnavut, %3.85’i Türk, %2.66’sı Çingene, %1.78’i Sırp, %0.84’ü Boşnak, %0.48’i Ulah, % 1.04’ü ise diğerlerini kapsayan sayıların oldukları anlaştı. Buysa tahminlerime yakın bir sayı olarak * * *
29 Haziran tarihinde Av. Salih Murati’nin kısa haberine göre” Bu gün Avrupa Birliği-EUROSTAT temsilcileri, Makedonya Devlet Sayım Komisyonunun özel heyeti ile bir görüşme gerçekleşti. Görüşmenin konuları, 01.10 - 15.10.2011 tarihinde yapılması gereken nüfus sayımıyla ilgili sorunların giderilmesi ve gelinen noktadaki görüşmelerdi.. Görüşmelere EVROSTAT temsilcileri ve DSK başkanı VesnaYaneska, İstatistik kurumu müdürü Blagitsa Novkovska, DSK üyeleri Salih Murat ve Fetah Yakupi katıldılar. Görüşmede, Türk ve Arnavut temsilcilerinin görüşü, saymanlar ve eğitmenlerle ilgili olan tutumlarında bir değişme olmadığını, Makedonlar tarafından sunulan tekliflerin kanuna aykırı olduğunu ve sahada sıkıntı yaratabileceği dile getirildi. EUROSTAT temsilcileri, sorunların biran evvel giderilmesi ve bu sayımların Makedonya için hayatı önem arz ettiğini Makedon tarafına açık bir dille ifade ettiler. Çözüm komisyonun, çalışmalara devam etmesi ve 15.07.2011 yılından itibaren DSK’nun çalışmalarına hız vermesinin gerektiğinin altı çizildi.”
Dikkatinizi kötüye kullanmamak gayesiyle bu yazıyı biraz değişik yaklaşımla bütünlemek doğru olur. Sayımlarda giderek hep azaldığımızı sergileyen veriler, bu belirtinin sebeplerinin incelenmesini de istemektedir. Ancak Türklerde genel nüfus gelişmesindeki düşüş sebebinin göçler olduğunu belirtirken bu göçün durdurulmasının da artık mümkün olmadığını bir daha anmak yerindedir. Burada Türk varlığının devamı hem bu topraklardaki uyum ve istikrar açısından önemli olduğu kadar, Türkiye’nin varlığının sezilmesi açısından da anlamlıdır. Makedonya anayasasının birinci maddesinde Makedonya Türkleri genel Türk Milleti bütünlüğü içinde görüldüğünden, Balkanların göbeği Makedonya’da Türk unsurunun varlığının devamıyla ilgili olarak yeni çözümler üretmelidir. ki, Türkiye’nin buradaki Türklere garantör çıkması yanında, ayrıca Makedonya Anayasası ve yasalarının sağladığı imkândan hareketle, Türklerin kendilerini güvence altında hissedebilmeleri için onlara yabancı uyruklu gözüyle bakılması durumunu kaldıracak hakların tanınması doğrultusunda çalışmaların başlatılması zamanıdır. Herhalde bunun yanında bu doğrultuda çok değişik çözümler üretilebilir.
(S O N)
_________________________________________________
Kaynaklar:
1) ’’Ben de Tefeyyüzlüyüm - Hüdaverdi Hümmaşah ile sohbet’’, MRT-MR Türkçe yayınları, 15.06.1980
2) Abduş Hüseyin’in Anılarından, MRT- MR Türkçe Yayınları, Merhaba, 27. 03. 1983
3) Savaşçı Ramadan Mahmut’un Ağzından, MRT-MR Türkçe Yayınları, Merhaba 13. 11. 1983
4)Abduş Hüseyin’in Anılarından, aynı yayın
5)BALKANLARDA BARIŞ VE İSTİKRAR ARAYIŞLARI adlı uluslararası konferansta yazarın konuşması Popova Şapka-Kalkandelen-Makedonya, 30.06. - 01.07. 2000
6) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 1. Kitap, 19. Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
7) Makedonyada Arnavutça, Türkçe ve Makedonca yayınlanan Flaka e Velazerimit, Birlik, Nova Makedonija gazete yıllıkları, 1991-1994
8) Sayılarla Türkler, Birlik Gazetesi, 17. 03.2001, sayfa 6, Üsküp, Makedonya
9) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 1. Kitap, 31. Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
10) Aynı Yayın, 37. Sayfa
11) Aynı Yayın, 37. Sayfa
12) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 13. Kitap, 55-57. Sayfa, 1997, Üsküp, Makedonya
13) ADEKSAM, Şennur Süleyman, Birlik Gazetesi, 21. 08.2001, sayfa 6, Üsküp, Makedonya
(Sayım Kurumunun Kitabı da esas alınarak bu yazıda bazı düzeltmeler yapılmıştır)
14) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 13. Kitap, 64-66. Sayfa, 1997, Üsküp, Makedonya
15) Aynı Yayın, 55. Sayfa
16) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 1. Kitap, 31. Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
17) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 7. Kitap, 96. Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
18) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 1. Kitap, . Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
19) Aynı Yayın, 56. Sayfa
20) Aynı Yayın, 50. Sayfa
21) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 2. Kitap, 19. Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
22) Çerçeve Anlaşması, 13. 08. 2001, 17. Sayfa, Millenium EKED Derneği, Vrapçişte, Makedonya
6) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 1. Kitap, 19. Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
7) Makedonyada Arnavutça, Türkçe ve Makedonca yayınlanan Flaka e Velazerimit, Birlik, Nova Makedonija gazete yıllıkları, 1991-1994
8) Sayılarla Türkler, Birlik Gazetesi, 17. 03.2001, sayfa 6, Üsküp, Makedonya
9) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 1. Kitap, 31. Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
10) Aynı Yayın, 37. Sayfa
11) Aynı Yayın, 37. Sayfa
12) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 13. Kitap, 55-57. Sayfa, 1997, Üsküp, Makedonya
13) ADEKSAM, Şennur Süleyman, Birlik Gazetesi, 21. 08.2001, sayfa 6, Üsküp, Makedonya
(Sayım Kurumunun Kitabı da esas alınarak bu yazıda bazı düzeltmeler yapılmıştır)
14) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 13. Kitap, 64-66. Sayfa, 1997, Üsküp, Makedonya
15) Aynı Yayın, 55. Sayfa
16) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 1. Kitap, 31. Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
17) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 7. Kitap, 96. Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
18) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 1. Kitap, . Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
19) Aynı Yayın, 56. Sayfa
20) Aynı Yayın, 50. Sayfa
21) Makedonya Cumhuriyetinde 1994 Yılına Ait Nüfus, Aile, Konut Ve Tarım İktisadisi Sayımları, 2. Kitap, 19. Sayfa, 1996, Üsküp, Makedonya
22) Çerçeve Anlaşması, 13. 08. 2001, 17. Sayfa, Millenium EKED Derneği, Vrapçişte, Makedonya
0 yorum:
Yorum Gönder