1945-2002 (4) yılları arasında Makedonya Cumhuriyeti’nde sayılarla Türkler (3)

Makedonya Cumhuriyetinde 1953-1994 tarihleri arasında 5 sayım gerçekleşmiştir. 1991 sayımları, genelde Arnavutlar tarafından kabullenmemesi, daha doğrusu boykot edilmesi gerekçesiyle uluslararası girişimle 1994’te tekrarlandı. Türkler, 1991 sayımının Türklerin sayısının azaltılmasını gösteren durumdan bu sonuçların kabullenmeyeceğini belirterek, Merkez Jupa'daki boykotu desteklemişlerdir.

Türklerde devamlı nüfus düşüşünü gösteren bir tablo da var. Yapılan 5 nüfus sayımın Türklerle ilgili verileri bu düşüşü gösterirken, haliyle düşüş sebeplerini veremez. Ancak sayılar bir sürü soru işaretlerini ortaya koymaktadır. Neden, niçin, nasılların sayısı azalan nüfus oranından sanki fazla gibi görünüyor.

1953-1994 yılları arasındaki sayım listesindeki veriler şöyledir(11):

...	1953	1961	1971	1981	1991	1994
Toplam	1304514	1406003	1647308	1909136	2033964	2106664
Makedon	860699	1000854	1142375	11279323	1328187	1401389
Arnavut	162524	183108	279871	377208	441987	484228
Türk	203938	131481	108552	86591	77080	82976
Sırp	35112	42728	46465	44468	42775	40972
Çingene	20462	20606	24505	43125	52103	47363
Ulah	8668	8046	7190	6348	7764	8730
Diğerleri	13111	19180	38350	72037	84068	41006

Bu tabloda 1994 yılına ait sayılarla dışta bulunanların tümünün kapsandığı belirtilirken 1994 yılında Türk nüfusunun burada verilen rakam olarak kabullenmesi gerekir. Ancak sonra verilecek rakamların toplamının bunu vermeyeceğini de rahatlıkla görmüş olabileceksiniz.

1991 yılı nüfus sayımının kabullenmemesi sonucu uluslararası etkenin Makedonya’da 1994’te sayımın tekrarını yaşatması nedeniyle de, doğru olmasalar dahi bu rakamları kabullenmeyi gerektirmektedir.

Diğer milli topluluklarda devamlı artış kaydedilirken, Makedonya’da Türklerin nüfusunda azalma izlenmektedir. Azalmanın sebeplerine gelince, bunun en başta göç olduğu bilinen bir meseledir. Gel gelelim durum ve gelişmeler sayıların azalmasındaki sebebin sadece bunun olmadığı doğrultusunda düşünmemize yol açıyor.

Dilerseniz burada sayımlarda sadece Türklerin sayılarına bir daha göz atalım:

...	1953	1961	1971	1981	1991	1994
Türk	203938	131481	108552	86591	77080	82976

Resmi bilgilerde Türklerin sayısı 78.019 olarak verilirken şimdi 82.976 nereden çıktı denilebilir. Bunun daha ileride açıklanmasının tekrarlanmamak açısından doğru olur kanısındayız.

Krallık Yugoslavya’da Türklerin göç ettirilmesini amaçlanıp uygulanan projesi Tito Yugoslavcası’nda da takip edilmiştir. Böyle bir uygulamanın ardından gelen 1953 ile 1961 yılları arasında yoğun bir göç sonucu Türk nüfusta böylesine bir azalmanın doğal kabullenmesi normaldir. Nedir ki, 1961 ile 1991 veya 1994 arasındaki azalmada göç etkeni varsa da herhalde o kadar da değildir. Öyleyse Türkler nerede eridiler?! Bu sorunun cevabı herhalde bir başka fırsatta işlenebilir. İşlenmesine işlenebilir de elimizde mevcut verileri, Makedonya’dan göç edenlerle ilgili verilerle kıyaslamadan bunun yapılmasının da mümkün olmayacağını biliyoruz.

Nüfus sayımları aslında bir toplumun yaşadığı ortamdaki konumunu çizmekte önemlidir. Buradan elde edilecek veriler herkesin olduğu gibi Makedonyalı Türklerin de durumlarını aydınlığa kavuşturabilir. Yapılmasını beklediğimiz 2003 sayımlarının önümüze atacağı sayılarla Türklerin lehine yeni bir durumu koymasını bekleyen iyi niyetlilerin sayıca az olduğunu söylemek bir yanılgı olmasa gerek. 1994 yılında tekrarlanan sayımlarda Türklerle ilgili mevcut verilerle Türklerin bugünkü durumuna yakın bir durumu yansıtmak mümkündür. Bu düşünceden hareketle bu sayıları tekrarlarken nerede bulunduğumuzu, durumumuz ve konumumuzun ne olduğunu hatırlamak ve anlamakta fayda vardır. Bunu yaparken de konumumuzun resimlenmesinin sağlanmasına imkân tanınmış olur. Aslında biz Türkler olarak gelişen durumlardan hareketle, konumumuzu bilmiyoruz diyemeyiz. Fakat verilen sayılarla buna bir daha göz atmanın her halde zararı olmaz!

Makedonya’da Türklerin sayısını işlerken, ülkede 1996 yapılan yeni idari-bölge düzenine göre, toplam 123 belediyeden 30’unda Türklerin bulunmadığı anlaşılmaktadır. Buysa bura Türklerin Makedonya’da ne kadar da dağınık bulunduklarını göstermektedir. Bu listeye göz atıldığındaysa, belediyelerde Türklerin nüfusu en az olarak Araçinova ve Polog-Negotino’da 1’er olmakla, en çok da Merkez Jupa’da 4592’dir.

(Devam edecek)